Το Ανώτατο Δικαστήριο στην Τουρκία συνεδριάζει αύριο (02.07.2020) για να αποφασίσει αν η Αγιά Σοφιά θα γίνει, ξανά, τζαμί. Είναι η μεγάλη επιθυμία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο Τούρκος θεολόγος Τζεμίλ Κιλίτς εξηγεί γιατί το θέλει αυτό ο πρόεδρος της Τουρκίας.
«Κανείς δεν χρειάζεται την Αγία Σοφία ως τζαμί» δηλώνει ο Τζεμίλ Κιλίτς στην Süddeutsche Zeitung, αναλύοντας τους λόγους που ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν θέλει να ανατρέψει την απόφαση μετατροπής της σε μουσείο που πήρε το 1935 ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, Κεμάλ Ατατούρκ.
«Υπάρχουν αρκετοί τόποι λατρείας στην Κωνσταντινούπολη» λέει ο θεολόγος, συγγραφέας και ειδικός σε θέματα Ισλάμ και Τουρκίας Τζεμίλ Κιλίτς. «Ο πρόεδρος Ερντογάν θέλει να κερδίσει το χαμένο έδαφος μεταξύ των ψηφοφόρων. Λόγω της οικονομικής δυσπραγίας που επέφερε η πανδημία του κορονοϊού, η κυβέρνηση βρίσκεται υπό πίεση. Με την Αγία Σοφία ο πρόεδρος θέλει να αποσπάσει την προσοχή από τα οικονομικά προβλήματα».
Αν και δεν μπορεί να προβλέψει τι θα αποφανθεί το τουρκικό δικαστήριο, ο Κιλίτς θεωρεί ότι επειδή η κυβέρνηση έχει θέσει το ζήτημα πολύ υψηλά στην ατζέντα, ο Ερντογάν θα πρέπει να το υλοποιήσει. «Εάν οι δικαστές κρίνουν ανενεργό το κεμαλικό διάταγμα -το οποίο υποθέτω- η Αγιά Σοφιά θα πρέπει να χαρακτηρισθεί ως τζαμί. H κυβέρνηση δεν οφείλει να καταργήσει εντελώς το μουσείο. Μπορεί να το αφήσει ανοιχτό στους τουρίστες αλλά το κτίσμα θα μπορεί να χρησιμοποιείται για προσευχή σε ειδικές περιστάσεις ως τζαμί».
Ο Τούρκος θεολόγος εκτιμά η μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί είναι εφικτή «διότι δυστυχώς υπάρχει ένα προηγούμενο: η εκκλησία της Μονής της Χώρας στην Κωνσταντινούπολη. Μετά από πολλές προσφυγές, η εκκλησία μετατράπηκε από το 2017 σε τζαμί». Αναφέρει επίσης ότι το θέμα της μετατροπής της Αγίας Σοφίας δεν είναι κάτι νέο αλλά χρησιμοποιείται ήδη από τη δεκαετία του 50 από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Η Τουρκία και το «σύνδρομο κατωτερότητας»
Όσο για εκείνους που επιθυμούν την μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, επικαλούμενοι τον Μωάμεθ Β’, ο οποίος την μετέτρεψε σε τζαμί ένα χρόνο μετά την άλωση της Πόλης, ο Τζεμίλ Κιλίτς αναφέρει: «Ο Σουλτάνος Μωάμεθ Β’ διατήρησε την εκκλησία. Διατήρησε το όνομα του κτίσματος. Δεν κατέστρεψε τις χριστιανικές τοιχογραφίες κα τα μωσαϊκά, αλλά πέρασε από πάνω τους μια επίστρωση βερνικιού. Ο Σουλτάνος Μωάμεθ δεν ήταν Ταλιμπάν! Ήθελε να προστατεύσει και να διατηρήσει την Αγιά Σοφιά».
Στην ερώτηση κατά πόσο η σχεδιαζόμενη νέα χρήση της Αγίας Σοφίας έχει ως στόχο την απομάκρυνση ακόμη περισσότερο από το κεμαλικό κοσμικό κράτος, ο Τούρκος θεολόγος απαντά ότι πράγματι αυτός είναι ο στόχος του Ερντογάν. «Ο υπουργός Εξωτερικών ανήγαγε την τύχη της Αγίας Σοφίας σε ζήτημα τουρκικής κυριαρχίας απορρίπτοντας κάθε ένσταση από το εξωτερικό. Τι σχέση έχει η Αγιά Σοφιά με την κυριαρχία της Τουρκίας; Ο ισλαμικός κόσμος έχει σύνδρομο κατωτερότητας έναντι της Δύσης. Η Τουρκία είναι ένα τέτοιο παράδειγμα. Εδώ και 300 χρόνια είναι αδύναμη: πολιτικά, οικονομικά, στρατιωτικά. Για τον λόγο αυτό οι Τούρκοι θέλουμε να βγαίνουμε μπροστά. Αλλά έτσι ξεγελάμε μόνο τον εαυτό μας».
Τέλος ο Τζεμίλ Κιλίτς εκτιμά ότι η απόφαση του Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά θα μπορούσε να αυξήσει τη δημοφιλία του στον ισλαμικό κόσμο: «Στην αντίληψη του ισλαμικού κόσμου τρεις είναι οι τόποι μεγάλης θρησκευτικής σημασίας: η Κάαμπα στη Μέκκα, το τέμενος Αλ Ακσά στην Ιερουσαλήμ και η Αγιά Σοφιά».
Πηγή: Deutsche Welle
